Doanh nghiệp chôn lấp rác thải công nghiệp: Có thể phạt hàng chục tỉ

Cơ quan chức năng sẽ tiến hành đào đất lên để xác định rác chôn lấp là loại gì, nếu đúng là chất thải nguy hại thì sẽ xử lý mạnh tay…

Liên quan đến thông tin phản ánh của báo Tuổi Trẻ về việc các xe tải đổ hàng chục tấn rác thải nguy hại san lấp mặt bằng ở xã Phong Phú, huyện Bình Chánh

Sáng 21-11, PV báo Pháp Luật TP.HCM đã có mặt tại khu vực san lấp để ghi nhận. Cùng ngày, lãnh đạo cùng các đơn vị chức năng UBND xã Phong Phú cũng đã tiến hành khảo sát hiện trạng ban đầu tại khu đất này. Sở TN&MT TP.HCM, Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT), Cục Cảnh sát môi trường (Tổng cục Cảnh sát) cũng đã nắm thông tin và vào cuộc điều tra, xử lý.

Người dân không hay biết

Theo quan sát, đây là khoảnh đất rộng khoảng 8.000 m2 nằm ngay mặt tiền đường Thành Long nối với quốc lộ 50 (ấp 2, xã Phong Phú, huyện Bình Chánh). Mảnh đất vừa được san lấp từ nhiều ngày trước đó nay đã khá bằng phẳng, cỏ dại mọc xanh tốt. Nhiều người dân sống tại khu vực này khi được hỏi đều không hề hay biết vụ việc chôn lấp rác thải ở đây.

Một người dân (đề nghị giấu tên) cho biết mảnh đất này trước đây ngập nước, được người chủ be bờ thả cá. “Khoảng bảy năm về trước, một người tên Th. ở chợ Kim Biên mua lại và chuyển thành đất vườn rồi san lấp. Tôi ở đây nhưng chỉ thấy có xe tải chở bùn đất màu đen vào san lấp chứ không thấy rác thải. Trường hợp họ đem tới đổ vào ban đêm thì tôi không biết” – người này nói.

Theo quan sát của PV, khu vực này khá vắng vẻ, thưa dân cư và ít người qua lại. Bên cạnh khoảnh đất vừa được san lấp là hồ nuôi cá của một người dân tên V. Nước ở khu vực có nhiều tảo xanh và không ghi nhận mùi hôi. “Ở đây nhà tôi sinh hoạt, tắm giặt bằng nước giếng khoan, nếu thông tin họ chôn lấp rác thải ở đây là thật thì rất lo lắng. Trước đây, ở khu vực này có xuất hiện mùi hôi nhưng không thể biết được nguồn phát ra từ đâu” – ông V. cho hay.

Đi sâu vào khoảnh đất đã được san lấp hoàn chỉnh, chúng tôi thấy trên bề mặt xuất hiện nhiều rác thải sinh hoạt lẫn lộn trong đất cát như vỏ chai nhựa, túi nhựa, lốp xe, giày dép… Chúng tôi quan sát thấy nhiều chỗ bùn còn ướt và kết cấu không vững.

Đất trộn lẫn vào rác thải

Sáng cùng ngày, lực lượng chức năng xã Phong Phú (huyện Bình Chánh) và các đơn vị nghiệp vụ liên quan cũng đã có mặt ghi nhận hiện trường. Ông Phùng Quốc Việt, Phó Chủ tịch UBND xã Phong Phú, cho biết đã nắm được sự việc.

Theo ông Việt, vị trí san lấp thuộc tổ 8, ấp 2 gồm có hai chủ sử dụng đất tên là NTCS và THT. Hai người này có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và đã chuyển mục đích sử dụng từ đất lúa sang đất trồng cây hằng năm. Hai người này đã thông báo san lấp và xin duyệt san lấp tại UBND xã và đã được xã duyệt. Tổng diện tích san lấp khoảng 8.000 m2. Quá trình san lấp bắt đầu từ khoảng giữa tháng 5-2018 và hoàn thành đầu tháng 8-2018. Trong quá trình san lấp, UBND xã có phân công tổ đô thị, địa chính xây dựng, trưởng ấp, công an khu vực tăng cường phối hợp kiểm tra.

“Trong giai đoạn đầu, khi thực hiện được khoảng 50% khối lượng san lấp thì lực lượng xã kiểm tra rất dày và ghi nhận là san lấp đúng quy trình, vật liệu là đất đen trộn ít xà bần phù hợp với việc trồng cây. Sau đó lực lượng có giảm tần suất theo dõi, kiểm tra chủ yếu ban ngày, giờ hành chính mà hụt về ban đêm. Đây có thể là nguyên nhân khiến đơn vị san lấp đã trộn những vật liệu khác trong quá trình san lấp như báo đã phản ánh” – ông Việt nói.

Cũng theo ông Việt, sau khi kiểm tra, lực lượng chức năng ban đầu ghi nhận bề mặt đất có lẫn rác thải sinh hoạt và cỏ dại mọc nhiều trên bãi đất. “Chúng tôi có đào xuống thử nhưng đất khá cứng và khó đào, phía dưới cũng giống như trên bề mặt, tức là có đất trộn lẫn rác” – ông Việt cho biết thêm.

Ông Việt cũng cho biết UBND xã có kiến nghị với UBND huyện phối hợp cùng Phòng TN&MT huyện Bình Chánh và Sở TN&MT tiến hành phân loại, xác định thành phần loại rác chôn lấp. “Điều này phải tiến hành đào lên để có cơ sở, nếu đây đúng là chất thải nguy hại thì mình sẽ có cơ sở xử lý. Nếu phát hiện rác thải nguy hại san lấp với khối lượng lớn thì sẽ có biện pháp xử lý đối với chủ san lấp và yêu cầu khôi phục hiện trạng ban đầu. Bên cạnh đó, nếu có vi phạm thì sẽ có biện pháp xử lý đối với những cá nhân có liên quan” – ông Việt khẳng định.

Ông Việt nói hiện cơ quan công an cũng đã vào cuộc điều tra, xử lý.

Cục Cảnh sát môi trường vào cuộc

Trao đổi với PV báo Pháp Luật TP.HCM, bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ, Phó Giám đốc Sở TN&MT TP, cho biết ngay sau khi thông tin được báo chí phản ảnh, Sở đã phối hợp với các bên liên quan và địa phương tiến hành rà soát, kiểm tra, xử lý.

Trả lời câu hỏi vì sao hành vi san lấp trộm chất thải diễn ra trong thời gian qua không được phát hiện, ngăn chặn, bà Mỹ khẳng định qua các thông tin làm việc trong ngày (21-11) với các bên liên quan thì ngành chức năng có biết về hành vi này và cũng đã có xử lý. “Tất nhiên, chúng tôi sẽ thông tin về vụ việc một cách chi tiết sau. Về mức độ vi phạm như thế nào, xử lý ra sao, chúng tôi phải kiểm tra tổng thể, sau khi có kết quả mới có các hình thức xử lý cụ thể” – bà Mỹ nói thêm.

Cùng ngày, đại diện Cục Cảnh sát môi trường (thuộc Tổng cục Cảnh sát) cho biết: “Chúng tôi đã nắm thông tin, lãnh đạo Tổng cục Cảnh sát cũng đã có chỉ đạo. Ngay trong tuần này, chúng tôi sẽ phối hợp với các bên liên quan kiểm tra, xử lý và thông tin kết quả cụ thể”.

Cần phải xử lý triệt để

ông Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường, cho rằng hành vi chôn lấp trộm rác thải, không có lót màng như quy định là hành vi bị nghiêm cấm. “Tất nhiên, chúng ta phải xem đó là chất thải gì, mức độ ô nhiễm tới đâu để tiến hành xử lý. Nhưng về cơ bản, hành vi này là không thể chấp nhận được và cần xử lý triệt để, cứng rắn để làm gương” – ông Thuận nhấn mạnh.

Về nguyên tắc, theo ông Thuận thì phải đào lên, đưa rác thải đi xử lý và trả lại hiện trạng ban đầu của khu đất như trước khi được chôn lấp chất thải. Ngoài ra, đơn vị tự ý chôn lấp đó còn bị xử phạt hành chính ở mức cao nếu cơ quan chức năng xác định đây là rác thải nguy hại.

Vào những ngày giữa tháng 8-2018, theo phản ánh của báo Tuổi Trẻ, hàng chục tấn rác thải được các xe ben chở đầy rác chạy tới một con hẻm thuộc ấp 2, xã Phong Phú, huyện Bình Chánh đổ xuống khu đất để máy xúc san lấp. Những khối rác đủ thành phần, từ nylon, thủy tinh, kim loại và nhiều loại tạp chất khác lần lượt được vùi vào lòng đất, cuối cùng là công đoạn cào đất, phủ lên trên bề mặt để lấp đi số rác bên dưới.

Sai phạm nghiêm trọng

Tôi cũng mới nắm được vụ việc Công ty TNHH Kỹ thuật môi trường Bắc Nam (trụ sở tại xã Phước Kiển, huyện Nhà Bè – đơn vị có hợp đồng xử lý rác thải công nghiệp cho Nhà máy giấy Lee&Man (Hậu Giang) đã chở phần lớn số rác thải thay vì phải xử lý lại đi san lấp mặt bằng ở huyện Bình Chánh (TP.HCM) thông qua kênh báo chí. Về việc này, tôi sẽ chỉ đạo anh em trong tổng cục kiểm tra, xác minh. Đơn vị nào làm sai sẽ phải chịu trách nhiệm. Khi có đầy đủ thông tin, chúng tôi sẽ cung cấp cho truyền thông. Nếu đúng như báo chí phản ánh thì việc chở rác thải công nghiệp đi san lấp mặt bằng là sai phạm nghiêm trọng, vi phạm pháp luật về môi trường, cần phải được xử lý nghiêm.

Ông NGUYỄN VĂN TÀI, Tổng Cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT)

Có thể bị phạt đến 20 tỉ đồng

Trước tiên, cần xác định hành vi chôn, lấp chất thải rắn từ Nhà máy giấy Lee&Man (Hậu Giang) ra môi trường thay vì vận chuyển đến cơ sở xử lý theo hợp đồng là của cá nhân hay được thực hiện nhân danh Công ty TNHH Kỹ thuật môi trường Bắc Nam (pháp nhân thương mại). Thứ hai, hành vi chôn, lấp chất thải với số lượng 4.000 tấn (như thông tin báo chí nêu) thì có dấu hiệu của tội gây ô nhiễm môi trường theo Điều 235 Bộ luật Hình sự (BLHS).

Nếu xác định hành vi phạm tội là do cá nhân thực hiện thì tùy vào số lượng chôn, lấp ra môi trường mà người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 1 tỉ đến 3 tỉ đồng hoặc phạt tù từ ba đến bảy năm theo điểm d khoản 3 Điều 235 BLHS tùy theo mức độ vi phạm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt thêm tiền từ 30 triệu đến 200 triệu đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một đến năm năm theo khoản 4 Điều 235 BLHS.

Nếu công ty vi phạm thì theo khoản 3 Điều 235 BLHS công ty có thể bị phạt tiền từ 12 tỉ đến 20 tỉ đồng hoặc bị đình chỉ hoạt động từ một đến ba năm tùy vào số lượng chôn, lấp ra môi trường. Ngoài ra, công ty còn có thể bị phạt thêm từ 1 tỉ đến 5 tỉ đồng, cấm kinh doanh hoặc cấm hoạt động trong lĩnh vực vận chuyển, xử lý rác từ một đến ba năm theo điểm đ và c khoản 5 Điều 235 BLHS.

LSNGUYỄN ĐỨC CHÁNH, Đoàn Luật sư TP.HCM.

T.PHÚ – N.CHÂU ghi

NGUYÊN TIẾN – KIÊN CƯỜNG | Theo Pháp Luật TP.HCM (PLO.VN)